برای فعالان صنعت حمل و نقل، صنایع و خدماتی که به نوعی نیاز خود را با استفاده از سازه های کانتینری مرتفع می‌سازند مساله تعیین و برآورد قیمت کانتینر و موارد تاثیر گذار بر این مساله از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از کانتینرهای دست دوم در کشور ما رایج‌تر است و خرید و فروش کانتینر دست دوم رونق بالایی دارد. به همین خاطر قیمت گذاری درست برای اشخاص و شرکت ها می تواند منجر به یک خرید یا فروش درست و حساب شده شود.
کانتینر به دلیل فرم سازه و متریال فلزی استفاده شده در جریان ساخت، کالایی تجاری و ارزشمند است. قیمت کانتینر در بازارهای جهانی همواره ارتباطی مستقیم با رونق و رکورد صنایع تولیدی کوچک و بزرگ دارد. به همین دلیل، اشنایی و فهم دقیق در مورد روش‌های تعیین قیمت کانتینر، اهمیت و جایگاه حیاتی دارد. این مسئله نه‌تنها در صنعت حمل و نقل، واردات و صادرات کالا، بلکه در تمامی صنایع مرتبط با کانتینرها تأثیرگذار است.
عوامل اثربخش روی قیمت کانتینر
کسانی که یکبار هم کانتینری را خریده یا فروخته باشند با عباراتی نظیر سال ساخت کانتینر و درصد سلامت آن آشنا هستند. قیمت‌گذاری این کالا تابعی از دو پارامتر اصلی سلامت و سال ساخت است. البته در این بین، المان‌های دیگری نیز در فرآیند قیمت‌گذاری کانتینر 20 فوت و کانتینر 40 فوت نقش دارند. در ادامه به اجمال به معرفی و بررسی عوامل تاثیر گذار روی قیمت کانتینر می‌پردازیم. لازم به ذکر است که هریک از این پارامترها، می‌تواند قیمت نهایی کالا را، گاهی تا صد درصد تغییر دهد.
سال ساخت کانتینر
اگر پلاک اختصاصی کانتینر یا CSC PLATE که روی در هر کانتینر استانداردی نصب شده را بررسی کنیم، دو تاریخ درج شده متفاوت خواهیم دید. یکی مربوط به سال تولید کانتینر است و دیگری مربوط به زمان به کارگیری و تحویل آن به خطوط کشتیرانی مالک و سفارش دهنده می‌باشد.
آیا سال ساخت کانتینر در قیمت کانتینر اثربخش است؟
بدون شک، تاریخ ساخت و زمان ورود کانتینر به خطوط حمل و نقل و کشتیرانی و زمان مورد استفاده قرار گرفتن آن، در تعین قیمت موثر است اما الزاماً این بدان معنا نیست که کانتینری که سال ساخت یا اصطلاحاً مدل بالاتری دارد ارزش و قیمت بالاتری هم دارد. در بسیاری موارد نحوه استفاده، کالایی که بارگیری شده است، مسیری که کانتینر طی کرده و تعداد سفرها و مقاصد و بنادر تعیین کننده سطح سلامت آن است. آنچه مهم است میزان سلامت و کارایی کانتینر است نه الزاماً سال ساخت.
نهایتاً چند سال یک کانتینر می تواند کارآمد و قابل استفاده باشد؟
کانتینرها عموماً هر پنج سال یکبار برای انجام تعمیرات اساسی و اورهال به مراکز تعمیر کانتینر ارجاع داده می‌شوند. کانتینری که سه یا چهار نوبت تعمیر و بازبینی نهایی شده باشد اصولاً مسیر خروج از گردونه حمل و نقل را طی می‌کند.
سلامت کانتینر، عامل اصلی تعیین قیمت
آببندی: کانتینر باید کاملاً آب‌بند باشد تا از نفوذ آب و رطوبت به داخل آن جلوگیری شود.
سلامت دیواره و ورق‌ها: دیواره و ورق‌های کانتینر باید سالم و بدون آسیب باشند.
سلامت ستون‌ها: ستون‌های کانتینر باید محکم و بدون آسیب باشند.
سلامت کرنر فیتینگ(Corner Fitting): کرنر فیتینگ‌ها باید سالم و بدون آسیب باشند.
سلامت درب و قفل و لولاها: درب و قفل و لولاهای کانتینر باید سالم و بدون آسیب باشند.
سلامت کف و رام‌های کف: کف و رام‌های کف کانتینر باید سالم و بدون آسیب باشند.
ترکیب متناسب از سلامت همه این موارد می‌تواند به شما نشان دهد که کانتینر تا چه حد سالم است. این دریافت کلی، عامل اصلی در برآورد قیمت نهایی کانتینر است.
آب بند بودن و آببندی کانتینر
به جرات می توان گفت جذاب و کارآمدترین ویژگی کانتینر به عنوان یک جعبه تخصصی برای حمل کالا، ضدآب یا اصطلاحاً آب‌بند بودن کانتینر است.
سفرهای مستمر و متعدد یک جعبه رنگی فلزی از این بندر به آن بندر در گوشه کنار جهان و از این انبار به آن انبار در شهرهای مختلف و شرایط آب و هوایی متفاوت نیازمند ضد آب بودن کانتینر است.
اگر یک کانتینر فاقد این ویژگی باشد و به هر نحوه در دیواره، سقف و کف کانتینر منافذی برای نفود آب و رطوبت وجود داشته باشد به شدت افت قیمت خواهد داشت.
سلامت ورق های فولادی دیواره کانتینر
بارگیری و تخلیه کانتینر توسط ابزار و تجهیزاتی نظیر لیفتراک، ریچ و جرثقیل ممکن است منجر به ضربه خوردن و آسیب دیدگی بدنه و دیواره‌های آن شود. این امر تقریبا اجتناب ناپذیر است.
در پاره ای موارد وقتی لیفتراک، کالایی را از داخل کانتینر خارج یا به آن وارد می کنند ممکن است تیغه‌های پرقدرت آن به جداره داخلی کانتینر برخورد پیدا کند. گاهی هم پیش می آید که در زمان جاگزای و چیدمان کانتینرها در محوطه کانتینری بنادر و پایانه‌ها برخورد و تصادفاتی کوچک و بزرگ رخ دهد. همچنین در زمان حمل و نقل در مسیرهای جاده ای و ریلی نیز احتمال برخورد و ایجاد آسیب های کوچک و بزرگ وجود دارد.
اگر این برخوردها تغییر فرم جدی و پارگی ایجاد نکندو ورق دیواره همچنان سالم بماند اثرچندانی روی قیمت کانتینر ندارد. اما اگر این موضوع باعث آسیب جدی ویا برش شود قیمت کانتینر افت زیادی پیدا می‌کند. در نظر داشته باشیم هنگام خرید به سلامت و وصله دار نبوده دیواره‌های کانتینر توجه داشته باشیم.
سلامت ستون ها و سقف و کرنر فیتینگ (corner fitting)
اگر یک کانتینر در بخش ستون‌ها و کرنر فیتنگ دچار آسیب شده باشد احتمالا ارزش چندانی ندارد چراکه استحکام سازه کانتینر ارتباط مستقیم با ستون‌ها و اتصالات آن دارد. کانتنیری که استحکام نداشته باشد فقط به ارزش فلز ضایعات باید به آن نگاه کرد.
در چنین مواردی است که استفاده از نظر و حضور متخصص و خرید از مراکز معتبر و قابل استعلام اهمیت خود را نشان می دهد.
تخته کف کانتینر و رام های کف
سلامت تخته ضد آب و ضد روغن و اسید کف کانتینر یکی دیگر از موارد پایه و اساسی در مشخص شدن قیمت کانتینر است. تخته و پوشش کف کانتنیر در اصطکاک مداوم با بار و لیفتراک های تخلیه بارگیری، دچار آسیب دیدگی می شود.
شاید این تخته‌ها در نگاه اول آسیب دیده باشند اما اصولاً از مقاومت بالایی برخوردار هستند. احتمالاً کم اثرترین بخش در آخرین قیمت تعین شده برای یک کانتینر، این بخش است.
مهارت و تخصص مورد نیاز برای قیمت گذاری کانتینر
قیمت‌گذاری کانتینر علاوه بر تجربه و پیشینه، نیازمند اطلاعات فنی و اخذ مجوزهای لازم از سازمان‌های ذی‌ربط است. تحولات اساسی و تاثیر تغییرات سیاسی و اقتصادی در سطح کلان بر روی جریان صادرات تاثیر مستقیمی بر قیمت نهایی کانتینر دارد.
قیمت مواد اولیه
یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر قیمت کانتینر، هزینه مواد اولیه، به‌ویژه فولاد است. کانتینرها معمولاً از فولاد ساخته می‌شوند و قیمت جهانی فولاد به‌طور مستقیم بر قیمت ساخت کانتینر تأثیر می‌گذارد. تغییرات در عرضه و تقاضای فولاد، بخصوص در کشورهای بزرگ تولیدکننده مانند چین، تأثیر زیادی بر هزینه‌های تولید کانتینرها دارد. اگر قیمت فولاد افزایش یابد، تولیدکنندگان کانتینر به ناچار قیمت‌های خود را بالا خواهند برد تا بتوانند هزینه‌های تولید را جبران کنند.
هزینه‌های حمل و نقل و سوخت
هزینه‌های حمل‌ونقل و سوخت تأثیر زیادی بر قیمت کانتینر دارند. افزایش قیمت سوخت و هزینه‌های حمل‌ونقل دریایی باعث افزایش قیمت نهایی اجاره یا خرید کانتینر می‌شود. به‌ویژه در حمل‌ونقل دریایی، هزینه سوخت برای کشتی‌ها بخش عمده‌ای از هزینه کل عملیات حمل‌ونقل را شامل می‌شود. در نتیجه، افزایش قیمت سوخت می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و در نهایت به افزایش قیمت کانتینرها شود. علاوه بر این، مقررات جدید محیط‌زیستی که برای کاهش انتشار آلاینده‌ها وضع می‌شود، می‌تواند هزینه‌های سوخت و عملیات حمل‌ونقل را افزایش دهد.
قیمت کانتینرها در بازار جهانی تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، تجاری و طبیعی قرار دارد. از تغییرات قیمت مواد اولیه گرفته تا نوسانات نرخ ارز، شرایط جوی و بحران‌های جهانی، همه این عوامل می‌توانند بر قیمت کانتینرها تأثیرگذار باشند. شناخت این عوامل و پیگیری روندهای جهانی می‌تواند به فعالان صنعت حمل‌ونقل کمک کند تا بتوانند استراتژی‌های بهینه‌تری برای مدیریت هزینه‌ها و تأمین کانتینرهای مورد نیاز خود داشته باشند.